Termin „kwakrzy” jest pochodzenia angielskiego i oznacza „drżeć”, „czcić”. Założycielem był angielski purytanin George Fox, na którego znaczący wpływ wywarła twórczość Jacoba Böhme, światopogląd purytański i mistycyzm protestancki w ośrodkach pietyzmu luterańskiego.
Fox wygłosił swoje pierwsze kazanie w 1648 roku, w którym podkreślał znaczenie bojaźni Bożej i czci dla Boga. Według Foxa ludzkie serce jako część ludzkiej duszy jest kanałem Ducha Świętego, przez który Bóg daje człowiekowi objawienie. Skoro Duch Święty jest wszechogarniający i wszechmocny, z tego wynika, że może udzielać wskazówek osobie spoza Pisma Świętego (bez odrzucania znaczenia i znaczenia tego ostatniego). Fox wygłosił przemówienie na rozprawie sądowej. Od początku swojego istnienia wszystkie tradycyjne kościoły protestanckie i katolickie zostały ochrzczone od kwakrów ze względu na radykalizm ich poglądów. „Quakers” otrzymało tę nazwę jako pseudonim; później termin ten określał samo imię nurtu, choć nazywali się oni najczęściej „Towarzystwem Przyjaciół” lub po prostu „Przyjaciółmi”.
Kwakrzy zwracali główną uwagę na komunikację z Duchem Świętym, który przemawia do „wewnętrznego człowieka” w ludzkim sercu. Teologia kwakrów była pneumocentryczna, ponieważ podstawą były doświadczenia duchowe i możliwość posiadania „żywego połączenia z Bogiem”. Kongregacje (spotkania) kwakrów odbywały się bez specjalnej praktyki liturgicznej. Z reguły członkowie wspólnot kwakrów milczą podczas nabożeństwa, a przemawiają tylko ci, którzy czują obecność i wezwanie Ducha Świętego. Tylko takie osoby uczą, dzielą się objawieniami i prorokują we wspólnocie. Kwakrzy nie praktykowali ani śpiewania hymnów duchowych, ani konkretnych modlitw czy innych obrzędów. Z kolei w „Przyjaciółkach” często można zobaczyć ludzi, którzy drżą od duchowych przeżyć ekstatycznych „w środku”. Szczytem tego wewnętrznego wywyższenia jest głoszenie prawdziwego słowa – kazań lub proroctw. Większość wspólnot kwakrów nie praktykuje żadnych sakramentów, takich jak chrzest czy komunia. Nie ma też analogii z ceremonią ślubu kościelnego: nowożeńcy we wspólnocie składają przysięgę wierności w obecności wspólnoty i starszych. Pogrzeb odbył się bez ceremonii.
W „Przyjaciółkach” nie ma podporządkowania religijnego – księży i proboszczów. Równość członków zgromadzenia czyni ich równymi pod względem przynależności religijnej. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą być mianowani starszymi zboru, którzy monitorują porządek na zebraniu.
„Towarzystwo Przyjaciół” znane jest na całym świecie ze swojej wyraźnej pozycji społecznej. Zdecydowana większość kwakrów wyznaje pacyfistyczne przekonania, nie przeklina na salach sądowych, az szacunku dla innych nie wyróżnia nikogo za ich status quo. Kwakrzy są znani ze swoich filantropijnych poglądów i dlatego wzywają wszystkich do wzajemnej pomocy; pracy w różnych społecznych sferach pomocy humanitarnej. Za swoje pryncypialne poglądy pacyfistyczne kwakrzy byli prześladowani. Pierwszą ofiarą prześladowań kwakrów była angielska męczennica Mary Dyer, która została publicznie stracona przez powieszenie 1 czerwca 1660 r.
Trudno dziś określić liczbę kwakrów. Według niektórych danych liczba kwakrów na całym świecie wynosi 360 000. Największe społeczności znajdują się w Wielkiej Brytanii, USA (głównie w stanie Pensylwania), Niemczech i Kenii. Na Ukrainie są też zwolennicy „Przyjaciół”, głównie w środkowej i południowo-wschodniej części. W 2022 roku, podczas inwazji na pełną skalę, Rosjanie brali czynny udział w projektach humanitarnych na rzecz Ukrainy; z USA wysyłali liczne kolekcje odzieży i artykułów spożywczych na potrzeby Ukraińców, organizowali pomoc uchodźcom i mobilnym zespołom medycznym.
Eugeniusz Zalewsky
Aby skontaktować się z autorem, możesz skontaktować się z adresem e-mail: odger998@gmail.com lub zapisać się na konto na Instagramie: raspopov_eugene
